Maxon Cinema Gdyby wszystkie firmy softwarowe zajmujâce sië tworzeniem oprogramowania na Amigë poszîy za przykîadem firmy Maxon, wówczas jedynym problemem uûytkowników tych mikrokomputerów byîaby klëska urodzaju. Tak sië jednak nie dzieje, dlatego tym bardziej naleûy ûyczyê Maxonowi dalszego, równieû burzliwego rozwoju. Po raz pierwszy firma Maxon zwróciîa na siebie uwagë w roku 1991, za sprawâ bîyskotliwego programu "Maxon Cad 1.1". Od momentu pojawienia sië, aû do chwili obecnej, jest to najszybszy ze znanych mi programów do wspomagania rysunku technicznego. Wkrótce póúniej ukazaîa sië wersja 2.2 Z ûalem pomyôlaîem wówczas, ûe oto kolejny obiecujâcy producent oprogramowania ograniczy sië tylko do jednego rejonu softwarowego rynku, wypuszczajâc kolejne wersje swojego sztandarowego programu. Na szczëôcie dla nas wszystkich, srodze sië pomyliîem. Po krótkiej przerwie, kiedy wydawaîo sië, ûe firma zapadîa w letarg nastâpiî niespodziewany "boom". "Maxon Fonts", "Maxon ASM", "Maxon C++", "Maxon PLP 2", "Maxon Viruscope 2", "Maxon Word", "Maxon Hothelp", "Maxon Magic", "Maxon Edward", "Maxon Sigmath 2", "Maxon Paint", "Maxon Twist", "Maxon Cinema 4D"... Uff!!! Takim repertuarem niewielu moûe sië poszczyciê. A to jeszcze nie wszystko. Istnieje bowiem, caîy szereg róûnego typu rozszerzeïä do istniejâcych juû programów w postaci dysków z: fontami, symbolami i normami (do "Maxon Cada"), obiektami (do "Maxon Cinema 4D") itd. Wydaje sië, ûe ambicjâ firmy staîa sië chëê_ posiadania w swojej ofercie wszystkich moûliwych rodzaju oprogramowania. Do realizacji tego zadania niewiele juû pozostaîo zwaûywszy na to, co juû istnieje (DTP, baza danych, CAD, edukacja, program antywirusowy, program wspomagajâcy elektroników, program graficzny, jëzyki programowania...). Wszystkie produkty Maxona charakteryzujâ sië pewnymi cechami wspólnymi. Do najwaûniejszych z nich naleûâ: caîkowicie bezkolizyjna praca z kaûdâ wersjâ systemu (od 1.3 do 3.0), niska cena produktu (w porównaniu do otrzymywanych moûliwoôci) oraz unifikacja interface'u uûytkownika (wiëkszoôê__ programów firmy pracuje w systemie oddzielnych okien, o charakterystycznym uîoûeniu znajdujâcych sië w nich funkcji). Jednym z najmîodszych produktów wydanych przez Maxona, jest tytuîowy "Maxon Cinema 4D". Naleûy on do grona programów potrafiâcych tworzy_ i animowaî_ obrazy metodâ raytracingu. Jego twórcy wyszli z zaîoûenia, ûe wchodzâc na arenë tego typu oprogramowania, nie majâ szans na rywalizacjë z takimi kolosami jak "Imagine" czy "Real". W rezultacie tego stworzono program przeznaczony dla "mniej zamoûnych" uûytkowników, zachowujâcy przy tym szereg elementów typowych dla bardziej "elitarnych" produktów. Podstawowâ zaletâ "Maxon Cinema 4D" jest jego niezwykle niska cena (ok. 270 DM, dla porównania program "Aladdin 4D" kosztujâ ok. 680 DM) pozwalajâca, aby oryginaî programu mógî trafiê "pod strzechy" przeciëtnych fanatyków komputerowej grafiki. Drugâ niezwykle waûnâ cechâ jest moûliwoôê pracy na dowolnym modelu Amigi posiadajâcym 1,5 MB RAM. Program wraz ze wszystkimi dodatkami mieôci sië na siedmiu dyskietkach. Na pierwszej z nich znajdujâ sië: gîówny program oraz specjalny dodatek w postaci moduîu zatytuîowanego "Raytracer". Ten ostatni powinien szczególnie ucieszyê posiadaczy minimalnej, wymaganej iloôci RAMu. Jest to bowiem programik pozwalajâcy na generowanie obrazków stworzonych w edytorze programu gîównego, bez koniecznoôci jego uruchamiania. Na pozostaîych dyskach moûna znaleúê: program dla konwersji obiektów (rozpoznaje on standardy: "Imagine", "Sculpt","Turbo Silver" - wczeôniejsza wersja "Imagina", "Fastray", "Reflections","Videoscape","Pagerender" oraz DXF - pochodzâcy od "AutoCADA"), przykîadowe obrazki i sceny, tekstury, atrybuty (szkîo, plastyk, metal itp.), literki 3D, programiki do tworzenia i îâczenia ze sobâ animacji, drivery do popularnych kart graficznych ("Retina", "EGS") itd. Bardzo ciekawym pomysîem byîo doîâczenie niewielkiego programiku ("Wolken") potrafiâcego generowaê obrazek przedstawiajâcy widok nieba wraz z chmurami. Tego typu "widoczek" jest czëstym elementem towarzyszâcym róûnego typu scenom, stâd teû jego przydatnoôê jest oczywista. Tyle tytuîem wstëpu, przyjrzyjmy sië teraz bliûej gîównemu programowi. Po uruchomieniu "Maxon Cinema" wita nas niezwykle elegancko dopracowanym ekranem roboczym. Oczywiôcie jego centralnâ czëôê zajmujâ okna rzutni: "X-Z", "Y-Z", "X-Y" oraz "Perspective". Na ekranie mogâ znajdowaê sië wszystkie cztery okna równoczeônie lub jedno odpowiednio powiëkszone. Umieszczone z boku suwaki pozwalajâ na pîynne skalowanie i przesuwanie caîych edytowanych scen (dotyczy to równieû widoku w oknie "Perspective", w którym jest przedstawione poîoûenie obiektów, w sposób jaki "widzi" je kamera). Poszczególne widoki zostaîy zaopatrzone w symbole odpowiadajâcych im osi prostokâtnego ukîadu wspóîrzëdnych oraz w pomocnicze "siatki" uîatwiajâce precyzyjne ustawianie obiektów. Z prawej strony ekranu znajduje sië zespóî "przycisków" umoûliwiajâcych îatwy i bezpoôredni dostëp do wiëkszej opcji tradycyjnego, rozwijanego menu. Na szczególnâ uwagë zasîuguje praca z obiektami, poniewaû element ten stanowi najmocniejszâ stronë programu. Wspomniany wczeôniej edytor jest nie tylko bardzo szybki, ale równieû starannie przemyôlany. Wszystkie elementy, skîadajâce sië na naszâ scenë, mogâ byê dowolnie skalowane, obracane i przemieszczane nie tylko w podstawowych oknach ukîadu rzutni, ale równieû bezpoôrednio w widoku "Perspective". W poîâczeniu ze wspomnianâ wczeôniej moûliwoôciâ skalowania i przemieszczania caîoôci, pozwala to na îatwe ustawienie najdogodniejszego "widoku" z kamery. Wskazanie interesujâcego nas obiektu odbywa sië poprzez otoczenie go prostokâtnâ ramkâ (w ten sposób mogâ byê zaznaczane caîe grupy obiektów) lub wskazanie dowolnego punktu do niego naleûâcego. Równieû samo tworzenie obiektów nie nastrëcza zbyt wielu problemów. Obok szeregu "wbudowanych" na staîe elementów (stoûki, kule, walce, pîaszczyzny, torusy, ostrosîupy, a nawet coô przypominajâcego ksztaîtem góry!) istnieje caîy zestaw udogodnieï, pozwalajâcych na îatwe uzyskanie dowolnego ksztaîtu. Niezwykle pomocny jest przy tym specjalny "edytor krzywych" pozwalajâcy na îatwe otrzymanie nawet najbardziej skomplikowanych zarysów. Z nich to w dalszej kolejnoôci uzyskuje sië bryîy, stosujâc takie opcje jak tîoczenie lub obrót dookoîa osi. Istnieje równieû moûliwoôê bezpoôredniego przemieszczania poszczególnych punktów w obiekcie. Odpowiednim elementom nadaje sië atrybuty lub tekstury. W przypadku atrybutów okreôla sië kolor przedmiotu, stopieï przeúroczystoôci, iloôê ôwiatîa odbitego, poîysk i odblaski. Tekstur natomiast moûna uûywaê jako map: kolorów obiektu, odblasku, ksztaîtu (konkretnie ksztaîtu jego powierzchni) lub przeúroczystoôci. Wszystkie te elementy uzyskuje sië nakîadajâc tekstury w sposób pîaski, walcowy bâdú kulisty. Przygotowane sceny mogâ byê oôwietlane globalnie lub miejscowo ze specjalnie ustawionych úródeî o promieniowaniu rozchodzâcym sië w sposób kulisty, stoûkowy lub walcowy (podaje sië wówczas odpowiednie parametry tj.: kât rozwarcia stoûka ôwiatîa, barwa ôwiatîa, jego zasiëg itp.). Równieû obiekty same w sobie mogâ byê úródîami oôwietlenia. Ustawiajâc odpowiednie preferencje, moûna uwidoczniê na rzutniach takie elementy jak: stoûek widzenia kamery, zasiëg i kierunek oôwietlenia, aktualne nazwy obiektów, itp. Dziëki temu daje sië w îatwy sposób "zapanowaê" nad najbardziej nawet skomplikowanymi scenami. Gdy juû wszystkie elementy zostaîy odpowiednio przygotowane, wówczas moûna zajâê sië wîaôciwym tworzeniem rysunków. "Maxon Cinema 4D" oferuje 4 tryby przeglâdania scen: "Drahtdarstellung", "Flächendarstellung", "Tiefenpuffer" oraz "Raytracing". W pierwszym przypadku moûemy obejrzeê "szkieletowe" przedstawienie naszej sceny. Drugi tryb uwzglëdnia kolor przedmiotu oraz kierunek i natëûenie oôwietlenia. W "Tiefenpuffer" pojawiajâ sië dodatkowe moûliwoôci, poniewaû zostajâ tu uwzglëdnione atrybuty i tekstury nadane powierzchniom obiektów. Ostatnia opcja pozwala uzyskaê najlepszy jakoôciowo obraz, ale wymaga duûej dozy cierpliwoôci. Poza pierwszym trybem mamy moûliwoôê korzystania ze wszystkich standardowych rozdzielczoôci (do 1024 * 768 punktów), zarówno w HAM-6, HAM-8, jak i w grafice 24-bitowej. Jedyna, naprawdë powaûna wada programu jest zwiâzana z nadmiernym uproszczeniem moûliwoôci animacyjnych ograniczajâcych sië do sterowania poîoûeniem kamery. Takie potraktowanie sprawy skuteczni utrudnia pracë, a uzyskanie nawet stosunkowo prostych efektów wymaga dodatkowych zabiegów i sztuczek. Samo tworzenie animacji moûe sië odbywaê skokowo, wówczas samodzielnie przesuwamy kamerë przy kaûdej nastëpnej klatce lub w sposób ciâgîy. Przy drugim sposobie definiuje sië krzywâ wzdîuû której przesuwa sië kamera (wskazujâc kolejne charakterystyczne poîoûenia kamery), liczbë klatek animacji na sekundë oraz szereg innych, niezbëdnych parametrów. Tak utworzone klatki îâczy sië w jednâ caîoôê za pomocâ znajdujâcych sië w zestawie programików (np. "AnimBuild"). Szybkoôê i sposób generacji rysunków oraz animacji odpowiada temu do czego przyzwyczaiî nas "Real 1.4". Podobnie jak i w tamtym programie mamy moûliwoôê bezpoôredniego "podglâdania" tworzonej wîaônie kompozycji (program rysuje wówczas linië po linii, a nastëpnie kolejne klatki animacji). Jest to niezwykle przydatne, przy braku opcji pozwalajâcej na wygenerowanie tylko zaznaczonego obszaru sceny, poniewaû pozwala na szybkâ weryfikacjë ustawionych parametrów (atrybuty i tekstury nadane obiektom, sposób oôwietlenia, itp.). Obrazki mogâ byê tworzone w pamiëci komputera lub przy wiëkszych rozdzielczoôciach z 24-bitowâ paletâ kolorów, bezpoôrednio na dowolny zewnëtrzny noônik pamiëci (twardy dysk, dyskietkë). Podsumowujâc. "Maxon Cinema 4D" jest udanym programem, w peîni speîniajâcym postawione przed nim zadania. Za bardzo niskâ cenë uzyskuje sië peîen system pozwalajâcy na zupeînie przyzwoitâ pracë na dowolnym modelu Amigi (oczywiôcie im wiëcej pamiëci tym lepiej). Za najwiëkszy "plus" programu moûna uznaê przejrzysty i niezwykle szybki edytor, ze szczególnym uwzglëdnieniem duûej îatwoôci w dostëpie do wszystkich opcji programu. To ostatnie zwiâzane jest z przypisaniem osobnych funkcji zarówno lewemu, jak i prawemu przyciskowi myszy. Lewy klawisz odpowiedzialny jest bowiem za bezpoôrednie wywoîanie danej opcji, natomiast prawy powoduje przejôcie do specjalnych okienek konfiguracyjnych, w których moûna ustawiê okreôlony sposób pracy danej funkcji (np. przy tworzeniu obiektów bëdâ to: liczby przekrojów poziomych, liczby ôcianek, kâty obrotu, itd.). Jeûeli firma "Maxon" postara sië o wydanie kolejnej wersji "Cinema 4D", w której zostanâ rozbudowane opcje dotyczâce animacji, wówczas program ten stanie sië podstawowym narzëdziem dla posiadaczy "mniejszych" Amig. PS. Nie wspomniaîem o tym wczeôniej, ale pewnâ tradycjâ firmy Maxon jest to, iû najpierw wydaje ona swoje programy w wersji niemieckojëzycznej, a dopiero po przyjëciu sië produktu na rynki, tworzy inne wersje w zaleûnoôci od zapotrzebowania. Jeûeli wiëc ktoô "nie cierpi" jëzyka niemieckiego, bëdzie musiaî uzbroiê sië w cierpliwoôê, czekajâc na wersjë angielskâ programu (oby to tylko nie trwaîo tak dîugo, jak w przypadku "Maxon Cada").